Η συγγένεια καθορίζει σε σημαντικό βαθμό το δικαίωμα των κληρονόμων στην κληρονομιά όταν δεν υπάρχει διαθήκη.
Κληρονομιά χωρίς να υπάρχει διαθήκη
Με τον όρο κληρονομική εξ αδιαθέτου διαδοχή στο κληρονομικό δίκαιο εννοούμε την κληρονομιά που κάποιος λαμβάνει χωρίς να υπάρχει διαθήκη.
Το κληρονομικό δικαίωμα του κληρονόμου, καθορίζεται με βάση τις τάξεις οι οποίες καθορίζουν την σειρά των στην κληρονομιά κληρονόμων και προβλέπονται στα άρθρα 1813-1824 του ΑΚ.
Στην πρώτη τάξη καλούνται οι κατιόντες του κληρονομούμενου δηλαδή τα τέκνα του κληρονομούμενου, τα οποία κληρονομούν με ίσο ποσοστό.
Στο μερίδιο τέκνου που δεν ζει, υπεισέρχονται και πάλι οι κατιόντες αυτού, δηλαδή τα τέκνα του που είναι τα εγγόνια του κληρονομούμενου.
Σε περίπτωση αποποίησης της κληρονομιάς κληρονόμων κάθε τάξης, καλούνται στην κληρονομιαία περιουσία όσοι βρίσκονται στην επόμενη τάξη.
Στην δεύτερη τάξη καλούνται οι γονείς, οι αδελφοί καθώς και τα τέκνα και εγγόνια αδερφών που έχουν πεθάνει πριν από αυτόν.
Στην τάξη αυτή δηλαδή εμφανίζονται οι γονείς και τα αδέρφια του θανόντος, ενώ εάν τα αδέρφια έχουν πεθάνει πριν τον κληρονομούμενο, υπεισέρχονται τα τέκνα αυτών.
Στην τρίτη τάξη καλούνται οι παππούδες και οι γιαγιάδες του κληρονομούμενου και από τους κατιόντες τους, τα τέκνα και οι εγγονοί, δηλαδή οι θείοι και τα εξαδέλφια του θανόντος.
Οι παππούδες και οι γιαγιάδες και των δύο γραμμών κληρονομούν κατ’ ισομοιρία και αποκλείουν τους θείους και τα εξαδέλφια του κληρονομούμενου.
Στην θέση παππού ή γιαγιάς που δεν ζει, υπεισέρχονται τα τέκνα ή οι εγγονοί του.
Εάν δεν ζουν τέκνα και εγγονοί του κληρονομούμενου, η μερίδα τους περιέρχεται στον παππού και την γιαγιά της ιδίας γραμμής και εάν δεν υπάρχει, στα τέκνα και στους εγγονούς τους.
Στην τέταρτη τάξη καλούνται οι προπαππούδες και οι προγιαγιάδες, που κληρονομούν κατ’ ισομοιρία, ανεξάρτητα αν ανήκουν στην ίδια ή σε διάφορες γραμμές.
Ο επιζών σύζυγος κληρονομεί ως κληρονόμος με τους συγγενείς της πρώτης τάξης κατά ποσοστό 25% και με τους συγγενείς των υπολοίπων τάξεων λαμβάνοντας ποσοστό 50% της κληρονομιαίας περιουσίας.
Εάν δεν υπάρχουν τέκνα, ο επιζών σύζυγος κληρονομεί το ήμισυ της κληρονομίας ενώ το υπόλοιπο ήμισυ κληρονομείται από τους κληρονόμους των επόμενων τάξεων.
Ο επιζών σύζυγος σε κάθε περίπτωση λαμβάνει το εξαίρετο, δηλαδή αντικείμενα που χρησιμοποιούσε είτε μόνος του είτε με τον αποθανόντα σύζυγό του.
Εάν δεν υπάρχουν συγγενείς των πρώτων τεσσάρων τάξεων, ο επιζών σύζυγος κληρονομεί το σύνολο της περιουσίας (πέμπτη τάξη).
Εάν δεν υπάρχει ούτε σύζυγος, ούτε συγγενής καλείται στην έκτη τάξη το Δημόσιο.
Ετεροθαλείς αδερφοί, αν συντρέχουν στην κληρονομιά με γονείς ή με αμφιθαλείς αδερφούς ή με τέκνα ή εγγονούς αμφιθαλών αδερφών, λαμβάνουν το ήμισυ της μερίδας που ανήκει στους αμφιθαλείς αδερφούς.
