Η σύνταξη των διαθηκών τις οποίες αφήνουν οι ομογενείς μας στο εξωτερικό, συνήθως έχουν την μορφή της δημόσιας και γίνονται σε συμβολαιογράφο και αυτή είναι η ασφαλέστερη διαδικασία αφού με τον τρόπο αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολη η προσβολή τους, άλλοτε δε κατατίθενται προς φύλαξη ή συντάσσονται στα κατά τόπους προξενικά γραφεία.
Η επιλογή ομογενών μας να συντάσσουν ιδιόγραφες, δηλαδή διαθήκες χειρόγραφες, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή και συνιστάται η συμβουλή ειδικών για την αποφυγή σφαλμάτων ή κρίσιμων στοιχείων που θα πρέπει να περιέχουν (υπογραφή, ακριβή ημεροχρονολογία, αποφυγή διορθώσεων κ.ά.) προκειμένου να μην κηρυχθούν άκυρες.
Επισημαίνεται ότι, όπως στην Ελλάδα έτσι και στο εξωτερικό, από τον Νοέμβριο του 2013, οι άνθρωποι που δεν έχουν εξ’ αδιαθέτου κληρονόμους και επιθυμούν να αφήσουν την περιουσία τους σε τρίτους, υποχρεούνται να συντάσσουν μόνο δημόσια διαθήκη και όχι ιδιόγραφη ή μυστική. Οι δύο αυτές διαθήκες, εφ’ όσον ο διαθέτης δεν έχει εξ’ αδιαθέτου κληρονόμους, θεωρούνται αυτοδικαίως άκυρες ως μη υπάρχουσες και η περιουσία περιέρχεται στο δημόσιο, ενώ εάν υπάρχουν εξ’ αδιαθέτου κληρονόμοι ισχύουν και τα τρία είδη διαθηκών.
Για τη δημοσίευση και εκτέλεση των διαθηκών στο εξωτερικό και όλη την διαδικασία μέχρι την απόδοση στους κληρονόμους του αποβιώσαντα όσων ορίζονται σε αυτήν αλλά και κάθε κινητής και ακίνητης περιουσίας που θα ευρεθεί στην αλλοδαπή ακόμη και χωρίς διαθήκη, γίνεται εκτενής αναφορά σε άλλο σημείο του κεφαλαίου αυτού.
Κάθε διαθέτης μπορεί να παραδώσει προς φύλαξη την ιδιόγραφη διαθήκη του σε προξενικό γραφείο της χώρας του. Απαραίτητη είναι η αυτοπρόσωπη εμφάνισή του και η προσκόμιση κάθε στοιχείου αποδεικτικού της ταυτότητός του και της ελληνικής ιθαγένειάς του. Τα έγγραφα τα οποία θα γίνουν δεκτά είναι το ελληνικό διαβατήριο σε ισχύ, ή ελληνική ταυτότητα ή πιστοποιητικό γεννήσεως από δήμο ή κοινότητα της Ελλάδος.
Με την κατάθεση της διαθήκης, θα συνταχθεί από τον αρμόδιο προξενικό υπάλληλο εκτελούντα χρέη συμβολαιογράφου η σχετική πράξη κατάθεσης. Η ιδιόγραφη διαθήκη πρέπει να έχει χρονολογηθεί και υπογραφεί από τον διαθέτη και από την χρονολογία πρέπει να προκύπτει σαφώς η ημέρα, ο μήνας και το έτος ενώ από την υπογραφή να συνάγεται κατά τρόπο αδιαμφισβήτητο η ταυτότητα του διαθέτη.
Είναι δυνατή και η κατάθεση ιδιόγραφης, μυστικής διαθήκης στο προξενικό γραφείο από τον ίδιο τον διαθέτη και στην περίπτωση αυτή θα πρέπει η διαθήκη να είναι κλεισμένη σε σφραγισμένο φάκελο. Είναι απαραίτητη η παρουσία τριών μαρτύρων Ελλήνων που δεν πρέπει να έχουν ουδεμία συγγενική σχέση είτε μεταξύ τους είτε με τον διαθέτη.
Τέλος είναι δυνατή και η σύνταξη δημόσιας διαθήκης ενώπιον του προξενικού υπαλλήλου. Και στην περίπτωση αυτή είναι απαραίτητη η παρουσία τριών μαρτύρων με τις παραπάνω προϋποθέσεις. Εάν ο διαθέτης δε γνωρίζει την ελληνική γλώσσα, είναι απαραίτητη η παρουσία διερμηνέα.
Για την μεταφορά της σωρού στην Ελλάδα θα χρειασθούν
α. Πιστοποιητικό θανάτου εκδόσεως από τις τοπικές αρχές επικυρωμένο (apostille) και μεταφρασμένο στα ελληνικά.
β. Διαβατήριο ελληνικό σε ισχύ και δελτίο ελληνικής αστυνομικής ταυτότητας, εάν υπάρχουν, ή πρόσφατο ελληνικό πιστοποιητικό γεννήσεως του θανόντος
γ. Βεβαίωση του ταριχευτή για την ορθή περαίωση της ταρίχευσης.
δ. Φωτοτυπία της άδειας του ταριχευτή.
ε. Επιστολή του αρμόδιου Department of Health and Mental Hygiene επικυρωμένο (apostille), με την οποία να πιστοποιείται ότι ο θάνατος δεν επήλθε από μεταδοτική ασθένεια.
στ. Άδεια διάθεσης ή μεταφοράς σορού (Permit to dispose or transport of human remains) από το αρμόδιο Department of Health and Mental Hygiene επικυρωμένη (apostille).
ζ. Αίτημα συγγενούς προς το Γραφείο Τελετών ή βεβαίωση του Γραφείου Τελετών με αναλυτικά τα στοιχεία του ατόμου που ζήτησε τη μεταφορά της σορού στην Ελλάδα.
η. Βεβαίωση της αεροπορικής εταιρείας που αναλαμβάνει τη μεταφορά της σορού, στην οποία να αναγράφονται η ημερομηνία, ο αριθμός πτήσης και τα στοιχεία του/της θανόντος/ούσης.
Ενέργειες των κληρονόμων για το άνοιγμα και τη δημοσίευση διαθήκης που κατατέθηκε σε Ελληνικό Προξενείο
Πριν από το άνοιγμα της διαθήκης, πρέπει να συνταχθεί ληξιαρχική πράξη θανάτου του αποβιώσαντος. Ανάλογα με τον τόπο θανάτου του διαθέτη, θα πρέπει να εκδοθεί και η αντίστοιχη ληξιαρχική πράξη θανάτου. Αν ο διαθέτης απεβίωσε στο εξωτερικό θα πρέπει να εκδοθεί ληξιαρχική πράξη θανάτου από το προξενείο της περιοχής.
Η έκδοση πιστοποιητικού πλησιεστέρων συγγενών είναι επίσης απαραίτητη ώστε να βεβαιωθεί η εξ αδιαθέτου κληρονομική ιδιότητα των κληρονόμων του αποθανόντος Έλληνα πολίτη, εγκατεστημένου μονίμως, από πενταετίας τουλάχιστον, στην περιφέρεια δικαιοδοσίας του Προξενείου. Το πιστοποιητικό αυτό εκδίδεται στο Προξενείο, βάσει ένορκης βεβαίωσης τριών (3) Ελλήνων πολιτών εγκατεστημένων στην ίδια περιφέρεια και της ληξιαρχικής πράξης θανάτου του αποβιώσαντος.
Η διαθήκη η οποία συντάχθηκε στο εξωτερικό με βάση τις διατάξεις του κληρονομικού δικαίου όπως αυτό ισχύει στην χώρα όπου οι διαθέτες διαμένουν, δημοσιεύεται νομίμως και εγκύρως μεταφρασμένη, δημοσιεύεται στην Ελλάδα στο Ειρηνοδικείο Αθηνών, όπου λειτουργεί τμήμα ξενόγλωσσων διαθηκών.
